Verwachtingen die anders uitpakken dan jij had gehoopt, dan jij had gedacht, dan je had voorzien. Dit vraagt om verwachtingsmanagement, één van de thema’s bij levensovergangen. 

• “Ik ben nu … jaar, is dit hoe en waar ik had willen zijn in mijn leven? Niet helemaal, eerlijk gezegd.”
• “Met mooie beloftes werd ik binnengehaald en keek er naar uit om de boel aan te pakken. Van dit alles is niets terecht gekomen, wat een teleurstelling.”
• “Mijn ideaal om samen onze kinderen in liefde op te voeden is mislukt. Naar buiten toe zeg ik: ‘Het kan niet anders.’ Van binnen doet het pijn.”

Dit zijn zomaar wat reacties uit het dagelijks leven. Wie weet roep jij ze zelf of vertelt een goede vriend(in) dit tijdens een persoonlijk gesprek. Al deze reacties hebben één ding met elkaar gemeen: ze gaan over teleurstelling en verwachtingen die niet zijn uitgekomen.

Verwachtingen die anders uitpakken dan jij had gehoopt, dan jij had gedacht, dan je had voorzien. Dit vraagt om verwachtingsmanagement, één van de thema’s bij levensovergangen. Het kan gaan om ‘gelukkige’ levensovergangen zoals trouwen en een kind krijgen, dat mooie huis kopen of die topbaan bemachtigen. Wellicht heb je onlangs zelfs een dapper besluit genomen waarin je kiest voor je eigen levensgeluk. Het kan ook gaan om een ‘ongelukkige’ levensovergang waarin je een dierbare verliest, een scheiding alles van je vraagt of een nare ziekte op je pad komt.  

Ik schrijf ‘gelukkig’ en ‘ongelukkig’ bewust tussen haakjes. Want je kan momenten van geluk kennen in heel lastige omstandigheden. En je kan je verbazen over opkomende gedachten van onvrede en gevoelens van teleurstelling juist op de momenten die te boek staan als gelukkige levensgebeurtenissen.
Wellicht ben je verbaasd over het woord verwachtingsmanagement. Toch is dat wat we hebben te doen, wanneer je er heel nuchter naar kijkt. En wanneer je er niet nuchter naar kijkt, maar met alle gevoelens die wellicht in je huidige levensfase spelen, dan is het ook behulpzaam om deze nuchtere kant mee te nemen.

Het is immers niet zozeer de situatie maar jouw verwachtingsmanagement die bijdraagt aan hoe jij je leven ervaart. Vorige week ging ik met vrienden wandelen. Eén van hen is in behandeling voor kanker. Ik was onder de indruk van de echtgenoot. Hij vertelde: “Sinds ik weet dat het een chronische vorm van kanker is, zij gaat gelukkig niet meteen dood, ben ik zo opgelucht dat ik er mee kan leven.” Hij had ook kunnen zeggen: “Mijn vrouw heeft chronische kanker en die voortdurende onzekerheid over de toekomst vreet me op, ik kan er haast niet mee leven.” Een bijzonder voorbeeld van verwachtingsmanagement.

Bij het omgaan met teleurstellingen zie ik in mijn praktijk grofweg twee type mensen: de nuchtere managementtypes en de emotionele idealisten. Ik ga even overdrijven om het uit te leggen, dan kun je daarna gemakkelijker zeggen in welk type jij je het meeste herkent.

De nuchtere managementtypes zien de feiten, de realiteit,  en handelen daar naar. Zij hebben de kracht  om de feiten genadeloos onder ogen zien en verantwoordelijkheid nemen. Wel slaan zij vaak hun gevoelens van teleurstelling, boosheid of verdriet over. Die gaan dan ondergronds waardoor iets in henzelf niet helemaal in harmonie komt.

Emotionele idealisten reageren totaal anders op teleurstelling. De gevoelswateren komen als eerste in volle omvang naar boven en hebben tijd nodig om tot bedaren te komen. Hun kracht schuilt in het doorvoelen van alle aspecten. Zo kunnen zij de situatie verkennen, aanvaarden en daar naar handelen. Er schuilt wel het gevaar van slachtofferschap: blijven wijzen naar de omstandigheden, naar de ander en in gevecht te blijven met hun niet uitgekomen idealen. Ook in hen komt dan iets niet helemaal in harmonie.

Nuchtere management types en emotionele idealisten kunnen zich flink aan elkaar ergeren. Onbegrip, oordelen, verwijten, opvlammende emoties en een loopgravenoorlog, om maar even wat te dramatiseren. Laten we er een bekend credo bij halen: Yes we can! Waar een mens zich ergert, daar kan hij iets veranderen. En meestal zit dat veranderen in hemzelf én hoe hij anders kan communiceren en handelen.

Moet je dan je verlangens, doelen, idealen opgeven bij verwachtingsmanagement? Opgeven vind ik niet het goede woord. Je gaat er anders mee om. En ja, je mag verlangens, doelen en idealen  hebben, ook al komen ze nooit uit. Leer wel met je teleurstelling om te gaan zodat je levendig, aanwezig en liefdevol kan blijven.

Hoe zit het met gebeurtenissen die écht te erg zijn voor woorden? Hoe ga ik om met het onrecht dat mij is aangedaan? Is dat ook een kwestie van verwachtingsmanagement? Wellicht lijkt het raar en toch is verwachtingsmanagement  behulpzaam. Waarom? Omdat je én mag voelen hoe erg het is én mag beseffen dat jouw verwachtingen in die situatie, bij die persoon niet zijn uitgekomen. Wanneer je dit laatste heel nuchter bekijkt, creëer je een opening om het gebeurde een plek te geven, te relativeren en in een later stadium wellicht te vergeven.

Verwachtingsmanagement bij levensovergangen kent zes stappen:
1. Het is wat het is: Heel nuchter de feiten op een rij zetten.
2. Erken je gevoel: Welke gevoelens zijn door je heen gegaan? Meestal zijn zij een afgeleide van boos, bang, bedroefd, blij. Zeven keer volg je de beweging van je ademhaling. Ondertussen geef je jezelf de tijd om stil te staan bij deze gevoelens.
3. Wees concreet: Welke verwachtingen zijn niet uitgekomen?
4. Onderzoek je gedachten: Maak je onterechte interpretaties, harde oordelen over jezelf of anderen, niet reële verwijten? En stel jezelf de vraag: wat is er wél?
5. Maak een keuze: Accepteer met je verstand en heb lief vanuit je hart, of kies iets anders.
6. Ontvang en geef: Laten je verrassen en geniet van wat er nu is. Geef je spontane en gevende kant de ruimte.  Zo ben je aanwezig en stromend in jouw leven NU. 

Verwachtingsmanagement, in welke levensovergang je ook zit? Yes you can, yes we can!

Heb je na het lezen van dit artikel de reactie: ’makkelijker gezegd dan gedaan’? Schroom dan niet om contact op te nemen. Ik ondersteun je graag in het proces van je huidige levensovergang.
 
© Helena Kwaaitaal. Alle rechten voorbehouden. Je kunt het artikel publiceren onder vermelding van het copyright en de naam van de website: www.circolore.nl Stel mij hiervan op de hoogte!